Ο λιπώδης ιστός έχει πάψει προ πολλού να θεωρείται μία «παθητική» αποθήκη ενέργειας. Αντίθετα έχει ένα ιδιαίτερα σημαντικό και σύνθετο ρόλο. Μάλιστα χαρακτηρίζεται από την παρουσία όχι μόνο λιποκυττάρων αλλά και λοιπών κυττάρων όπως ινοβλάστες και κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος. Κυρίαρχα βέβαια στον ιστό είναι τα λευκά λιποκύτταρα που λέγονται έτσι λόγω του χαρακτηριστικού λευκού χρώματός τους που οφείλουν στα σταγονίδια  λίπους και εξυπηρετούν την αποθήκευση ενέργειας.

Την τελευταία δεκαετία όμως μελέτες με τη χρήση PET/CT (μία σύνθετη εξέταση τομογραφίας εκπομπής ποζιτρονίων & αξονικής τομογραφίας) επιβεβαιώθηκε σε κάποιους ανθρώπους η παρουσία φαιών λιποκυττάρων. Αυτά έχουν πολλά, αλλά μικρότερα σταγονίδια λίπους και πολλά μιτοχόνδρια χάρη στα οποία έχουν το καφέ ή καλύτερα «φαιό» χρώμα, αλλά και μία ιδιαιτερότητα λόγω μία πρωτεΐνης που έχουν τα τελευταία στη μεμβράνη τους: Σε αντίθεση με τα λευκά λιποκύτταρα, τα φαιά λιποκύτταρα παράγουν θερμότητα, καταναλώνοντας ενέργεια, δηλαδή «καίνε» θερμίδες.

Αυτή η ιδιότητα τα κάνει δυνητικά ένα πολύ ελκυστικό θεραπευτικό στόχο για την παχυσαρκία που έχει λάβει μεγάλες διαστάσεις σε παγκόσμιο επίπεδο εδώ και δεκαετίες. Το πλεονέκτημα αυτό όμως, κυρίως σε μεταβολικό επίπεδο και όχι μόνο για την απώλεια βάρους (άτομα με φαιό λιπώδη ιστό είναι πιο αδύνατα), δεν είχε επιβεβαιωθεί σε ανθρώπους μέχρι πρόσφατα.

Σε πρόσφατη μελέτη όμως, δεδομένα PET/CT από 52.000 εξεταζόμενους έδειξε ότι η παρουσία φαιού λιπώδους ιστού συνδέεται με χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων, υπέρτασης και σακχαρώδους διαβήτη. Μάλιστα απαντάται πιο συχνά από ότι περιμέναμε, αφού βρέθηκε σε 1 στους 10 εξεταζόμενους, ενώ ακόμα πιο εντυπωσιακό το γεγονός ότι βρίσκεται και σε άτομα με παχυσαρκία, όπου ο προστατευτικός του ρόλος φαίνεται πιο έντονος.

Σίγουρα γεννώνται περισσότερα ερωτήματα, όπως για παράδειγμα τι είναι αυτό που καθορίζει την παρουσία του φαιού λιπώδους ιστού (πχ φύλο ή φυλή) ή γιατί αυτή μειώνεται με την ηλικία. Μπορεί η άσκηση συγχρόνως με την έκθεση στο κρύο να διεγείρει την ανάπτυξη φαιών λιποκυττάρων (φαιοποίηση); Πώς επιτυγχάνεται και είναι ασφαλής; Υπάρχουν τροφές που ενισχύουν την παρουσία του στο σώμα μας; Αυτά και άλλα ερωτήματα θα απαντηθούν στο μέλλον και οπωσδήποτε θα μας φέρουν ένα βήμα πιο κοντά στην αντιμετώπιση όχι μόνο της παχυσαρκίας αλλά και των σχετιζόμενων με αυτή μεταβολικών νοσημάτων.

Μέχρι τότε ένας λόγος παραπάνω όσο οι χώροι άθλησης είναι κλειστοί λόγω της πανδημίας να αθλούμαστε σε εξωτερικούς χώρους ακόμα και με λίγο κρύο!

Πηγή:

Brown adipose tissue is associated with cardiometabolic health. Becher T, Palanisamy S, Kramer DJ, Eljalby M, Marx SJ, Wibmer AG, Butler SD, Jiang CS, Vaughan R, Schöder H, Mark A, Cohen P. Nat Med. 2021 Jan;27(1):58-65.